Kolektif sabun yapimi

Hep evde sabun yapmak istemişimdir. Aslında bir kere yapmıştık; lisans eğitimimdeki organik kimya dersinin laboratuarında seneler seneler önce sabun yapma deneyimiz olmuştu. Sanırım sonunda sabun bile elde etmiştik ama niyeyse asistanlar yaptığımız sabunla elimizi yıkamamamız gerektiğini söylemişti :D O deneyden aklımda pek bişey kalmadı, üzerinden 10 seneden fazla zaman geçtiğinden olabilir. Yada deney sırasında başka başka şeyler yaşadığımızdan. Deneyi pek hatırlamıyorum ama o deney sırasında nerdeyse yangın çıkarttığımızı hatırlıyorum :)

Son zamanlardaki sabun yapma isteği, Ceren`le de her görüştüğümüzde onun değişik denemelerini dinleyerek, tartışarak zaten tavan yapmıştı. Ceren`le beraber sabun yapamadık henüz ama Viyana`da geçenlerde sabun yapmayı öğrenme fırsatı ayağımıza geldi. Murat`ın bir arkadaşının olan Deniz`in sabun yapma atölyesi düzenlediğini öğrendik, biz de cümleten katılmaya karar verdik.


HAZIRLIK:

Evden sabun yapımında kullanılabilecek malzemeleri biraraya toparladık. Doku- kökü amaçlı; sarı kantaron ve Civem perçemi gibi doğadan Ceren tarafından toplanmış bitkiler, defne yaprağı, karanfil, kahve, cam esansı, kekik, kahve tohumları, bitkisel çaylar vs. Balkonumuzdaki kurumuş lavanta bitkisinin topladık, Murat onu akşamdan çay gibi kaynattı ki, lavanta esansımız olsun. Sabun kalıbı olarak da kullanabileceğimiz ne varsa; silikon müffin kalıpları, küçük plastik kutular gibi.. Tabi sonrasında bu kaplar yetmeyince yaratıcılığımız sabun kalıbı seçeneklerimizi arttıracak. Süpermarketten uygun en uygun fiyatlı bulduğumuz zeytinyağı. Sodyumhidroksit (NaOH, koştik)`i Deniz`den alacağız.

Deniz, bize sabun yapımını anlatmaya başladı. Aşağıdaki derleme videoda bazı noktaların belirtiliyor. Sabunla ilgili öğrendiklerimizi özetleyeyim. Sabun yapımı süreci şöyle: ölçülen NaOH miktarı gerekli miktarda suyla açık havada karıştırılıyor. NaOH`in suda çözülmesi ekzotermik bir reaksiyon olduğundan çözülme işlemi sırasında çözelti ısınıyor ve buharlaşma gerçekleşiyor. Bu buharı solumamak gerekli, çünkü NaOH güçlü bir baz. Yine bu nedenle, koştikle çalışırken sıçramalara karşı dikkatli olunmalı, gözlük takılmalı. Bu çözelti soğumaya bırakılırken, sabun yapımında kullanılacak zeytinyağı ısıtılıyor. Eğer başka çeşit yağ kullanılacaksa, yağlar karıştırılıyor ve beraber ısıtılıyor. Eğer katı yağ kullanılacaksa, katı yağ eritiliyor ve sıvı yağa ekleniyor. Yağ parmak yakmayacak sıcaklığa geldiğinde, koştiğin içine ekleniyor, hafif bir karıştırmadan sonra rondoyla iki sıvı birbirine iyice yediriliyor. Kıvam yoğunlaştığında, önceden hazırlanan kaplara dökülüyor. Ve katılaşmaya bırakılıyor.

Aşağıdaki kısa videolar, sabun üzerine yaptığımız sohbetten kesintiler içeriyor.

Videoda da görüldüğü gibi, Deniz bize bir websitesi tanıttı:
http://www.naturseife.com/Seifenrechner/default.htm. 

Bu sitede hangi yağlardan hangi miktarlarda kullanılmak istediği yazılıp, ilerle tıklanınca, bize kaç gram NaOH`i kaç mililitre suyun içinde çözmemiz gerektiğini veriyor. Bu oranlar gerçekten önemli, o yüzden ölçüler hazırlanırken dikkatli olunmalı.

Sabunun pH`i, yani asitlik-bazlık dengesi, sabun ilk kalıplara döküldüğünde bazık tarafta. Zamanla, sabun reaksiyonu ilerledikçe bazıklık düşüyor ve sabunun pH`i nötr seviyelere düşüyor. Sabunun ciltle uyumlu olması ve artık kullanılabilmesi için pH`inin 7-8`e düşmüş olması gerekiyor.  Buna ilaveten, katı yağın sabuna etkisini konuşuyoruz. Katı yağın, sabunun köpürmesini sağladığını öğreniyoruz. Hayvansal olmayan bir katı yağ seçeneği hındaştan cevizi yağı. Biz denemelerimizden sadece bir tanesinde hindistan cevizi yağı kullandık.

Sabun konusunda yeterli bilgi edindiğimizi düşünüyoruz ve pratikte sabun yapımını denemeye karar veriyoruz. Eksik malzememiz olan NaOH`i Deniz`den temin ediyoruz.

AKSİYON: Let the action begin!

Malzemelerimizi toparlayıp denemelere başlamak için eve geçiyoruz. Ekip ise koyuluyor.

Sabun kalıplarımızın içlerine değişik çeşitlerde sabunlar yapmak için değişik bitkiler yerleştiriyoruz. Başta kalıplarımız rengarenk, romantik ve çok şekiller..

Kaplar sabunla doldukça, karton bardaklara, ketçap kutusuna, zeytinyağı şişesi dibine kadar düşüyoruz, yaratıcılık seviyesiyle ters orantılı olarak :D

Gerekli hesaplamalarımızı yapıyoruz.

NaOH`i lavanta suyu kullanarak çözelti haline getiriyoruz. Çok güzel kokuyor.

Yağla karıştırdıktan sonra, kalıplara döküm..

Birkaç seferde sabun yapıyoruz. Videolar denemelerimizden kesitler içeriyor. Görüntü güven, kurgu-montaj Özge.

Deneme 1:

Deneme 2:

Deneme 3:

SONUÇ:

Kalıplara dökülür dökülmez, sıcak sıcak sabunlar.

Özge onları yavaş yavaş kalıplarından çıkartıyor.

Ve sonuçta, çeşit çeşit şekil şekil sabunumuz oluyor. En kısa zamanda yeni fikirler denemek üzere tekrar sabun yapımı denemek üzere sözleşerek, bir güzel paylaşıyoruz sabunlarımızı..


KALİTE KONTROL:

Herhangi bir sabunun cilde uyumlu olması için pH`inin koştiğin çok yüksek pH`ından düşmesi gerekiyor. İnternetten okuduğuma göre, iyi bir sabunun pH`i 8`den düşük olurken, pH`i 8-10 arasında olan sabunlar da kullanılabilirmiş. Labtan ödünç aldığım bikaç pH ölçer kağıtla sabunların pH`larını ölçtük.

pH yaklasik 10 civarinda cikti. Biraz yuksek mi diye kaygilandim ama sonra evdeki baska baska sabunlarin pH`ini olcmeye basladim. Turkiye`den getirdigimiz defne sabunundan, ev yapimi sabunlara kadar memnun olduğum bütün sabunların pH`i böyle yüksek çıktı. Biraz daha bekleyip, sabunları yavaştan kullanmaya başlamaya karar verdim.

SONUÇ (bir kaç ay sonra):
Mükemmel. Sabunlarımızı denedik, çok güzel köpürüyorlar, buram buram lavanta kokuyorlar ve üstelik elleri de kurutmuyorlar. Güzel görünümlü olanları kağıtlara sardım, kurdeleledim ve sevdiklerimize dağıtmak üzere hediyelik yapıverdim.

---THE END---

2015 Kasim, Sabuncular (gülşah & güven & Leyla & Ozge  & Iren & Murat)